![]() |
http://www.o-media.ca/Content/UX |
Kullanabilirlik kelime anlamı itibari ile ingilizce "usability" kelimesine karşılık kullanılan bir kelimedir. Yazılım testi açısından baktığımızda ise üretilen ürünün kullanıcının ihtiyaçlarını karşılarken kullanıcıya sunması gereken kolaylıklar olarak tanımlanabilir. Buradaki bir diğer kafa karıştırıcı konu ise "kullanıcı ihtiyaçları" tanımıdır.
Sunulan ürünün kullanıcı kitlesi; kullanan kişilerin profili, yaş, eğitim durumları, el becerisi, zekası, deneyimleri, alışkanlıkları, beklentileri ve ... gibi sıralayabileceğimiz birçok etken vardır. Bu kadar çok etkeni göz önüne alarak herkes için en kolay kullanımı olan ürünü üretmek gerçek anlamada bir araştırma işidir. Tabiki kullanıcı ihtiyaçları denildiğinde defacto olmuş bazı gerçeklikler vardır fakat bilgi toplama işi yapılarak gerçek kullanıcı profili ortaya çıkarmak ve bu veriler üzerine tasarım yapmak en mantıklı yol olacaktır.
E-ticaret alanında düşündüğümüzde 15 yılı devirmiş bir geçişten bahsederiz ki günümüzde e-ticaret alanı hızla artmakta ve firmalar geri kalmamak adına hızla internete taşınmaktadır. Bu durumda tam olarak denmesede bir e-ticaret kültürü oluşmuştur. Kişiler artık bir ürünü alırken 10 farklı siteden dakikalar içerisinde fiyat ve ürün detay bilgileri gibi sorulara yanıt bulabiliyor. Ürünü almak için bu kadar çok seçenek var iken neden X firmasından alsın sorusu akla geliyor. Fiyat en önemli etken gibi görünsede sitelerdeki fiyat politikası ise rekabet şartları altında birbirine çok benzer olabiliyor. Gerçek anlamda belirleyici bir kriter olmaktan çıkıyor.
Diger etkenler ise kullanıcıların siteye olan bağlılığı denilebilir. Kullanıcı bağlılığı ise sitenin kullanıcılara sunduğu imkanlar neticesinde sitenin kullanıcılerın gözünde oluşturduğu değer olarak görebiliriz. Kullanıcı ihtiyaç duyduğu özellikleri kolaylıkla bulabiliyor ve uygulayabiliyor ise memnuniyetini artıcakdır. Bir sonraki alışverişinde ise site tercihinde bağlığı belirleyebilecektir.
Kullanıcı Deneyimi Trendleri
Son kullanıcının ihtiyaçları önemli, son kullanıcı profilindeki kişilere beta testi (closed beta testing) yaptırılabilir. Müşteri deneyimi eşittir kullanıcı deneyimi. Müşteri kullanıcının alt kümesidir yani her müşteri bir kullanıcıdır. Bu yüzden kullanıcılar ihmal edilmemelidir. İkna edici tasarım (persuasive design) kullanarak kullanıcıları alışverişe yönlendirmek iyi bir seçenektir. Kullanıcıya ürünün bitiyor hissi vermek, o almadığında daha yüksek fiyatları görebileceğini hissettirmek bazı etkili ikna etme yöntemleridir.
Duyarlı tasarım, farklı cihazlar kullanılsada kullanıcıyı aynı siteyi kullanıyor hissi doğurmak gerekir. Tasarım mobil cihaza göre farklılıklar gösterebilir fakat özünde müşterinın web sitesinde kazandığı alışkanları göz ardı etmemek gerekir. Deneyim kiti oluşturulabilir. Yani yine belirli bir kitle seçerek hergün belirli bir saatte bu kişileri arayarak ne aldıklarını ve ne düşündüklerini sorarak fikirleri öğrenilebilir. Bu işi 30 gün boyunca yaparak bir pattern oluşturarak çıkan sonucu firmaya uygulanabilir hale getirilebilir.
A-B testi yapmak kullanıcıların tasarımdaki eksikleri belirlemesi açısından kullanılabilir. Genelde tasarımda yapılan değişikliğin kullanıcı tarafından nasıl değerlendiğini öğrenmek açısından faydalıdır. Hali hazırda kullanılan tasarım A versiyonu ve değiştirilmek istenen versiyonu ise B olarak adlandırılır. Her iki versiyonda kullanıcılara rastgele kullandırılarak kullanıcı verileri toplanır ve bu veriler ışığında doğru tasarıma karar verilir.
Duyarlı tasarım, farklı cihazlar kullanılsada kullanıcıyı aynı siteyi kullanıyor hissi doğurmak gerekir. Tasarım mobil cihaza göre farklılıklar gösterebilir fakat özünde müşterinın web sitesinde kazandığı alışkanları göz ardı etmemek gerekir. Deneyim kiti oluşturulabilir. Yani yine belirli bir kitle seçerek hergün belirli bir saatte bu kişileri arayarak ne aldıklarını ve ne düşündüklerini sorarak fikirleri öğrenilebilir. Bu işi 30 gün boyunca yaparak bir pattern oluşturarak çıkan sonucu firmaya uygulanabilir hale getirilebilir.
A-B testi yapmak kullanıcıların tasarımdaki eksikleri belirlemesi açısından kullanılabilir. Genelde tasarımda yapılan değişikliğin kullanıcı tarafından nasıl değerlendiğini öğrenmek açısından faydalıdır. Hali hazırda kullanılan tasarım A versiyonu ve değiştirilmek istenen versiyonu ise B olarak adlandırılır. Her iki versiyonda kullanıcılara rastgele kullandırılarak kullanıcı verileri toplanır ve bu veriler ışığında doğru tasarıma karar verilir.
Userspot tarafından verilen bir eğitimde konuyla ilgili anlatılanlardan çıkardığım özet haritasını bulabilirsiniz.